Podcast-luistertip

Onlangs luisterde ik naar een podcast van Giel Beelen waarin hij Elmer Hendrix te gast heeft. Het blijft al dagenlang door mijn hoofd spelen. Elmer heeft (o.a.) het boek “Volwassen worden voor volwassenen: Een weg naar emotionele volwassenheid” geschreven. Ik heb het boek zelf niet gelezen. Emotionele volwassenheid is geen onderwerp dat mij bezighoudt. De titel van het boek wekt, zonder verdere voorkennis, dan ook niet mijn nieuwsgierigheid. Wat mij wél raakte, was dat in de podcast meteen op het begin al een paar dingen werden gezegd die sterk overeenkomen met mijn eigen bevindingen.

Giel en zijn reputatie

Het begon al met het feit dat Giel het voorwoord heeft geschreven. Hij vertelde dat Elmer was gewaarschuwd om dat niet door Giel te laten doen. Best bijzonder, maar het heeft volgens eigen zeggen met name te maken met zijn controversiële reputatie. Zelf kan ik Giel wel waarderen. Ik luister al sinds zijn prille carrière naar zijn radioprogramma’s. Hij heeft regelmatig dingen gezegd en gedaan waar ik mijn wenkbrauwen lichtjes bij liet fronsen, maar ik heb hem altijd gezien als een goede radiomaker en bovenal puur persoon. Dat laatste kan ik maar over weinig mensen zeggen.

Zijn puurheid was in mijn beleving destijds bedekt met een harnas van een soort zichzelf opgelegde ongenaakbaarheid, die naar mijn idee in werkelijkheid een bepaalde onzekerheid moest verbloemen. Maar daaronder zat (en zit) een zuiver en eerlijk mens. Iemand die het, voor zover ik weet uiteraard, niet achter de ellebogen heeft, zichzelf kwetsbaar kan opstellen en goed is in zelfreflectie. Daar hou ik van. Jammer dat ik zijn ochtendradioshow al lange tijd moet missen, maar ik luister inmiddels ook al jarenlang met nog meer plezier naar zijn Kukuru-podcasts. Interessante gasten, vaak goede onderwerpen en een leuke manier van bevragen. Dat brengt me weer terug naar de podcast met Elmer Hendrix.

Meningen en vooroordelen

Tegenwoordig hoor je mensen het vaak hebben over resoneren, wat ik tot dan toe alleen kende als een natuurkundige term. Of het nu ineens tot een modewoord is verworden of niet, ik kan de podcast niet anders omschrijven als: “resonerend met mijn eigen gedachten”. Bijvoorbeeld het stuk over (je zult de podcast voor de volledigheid eerst zelf kunnen beluisteren) “ergens wat van vinden”. En dan met name wat daar achter zit: eigen waarneming, conditionering, een veroordeling?

Jaren geleden schreef ik zelf ook iets over het loslaten van mijn meningen en ook daarna heb ik nog een keer over de mening geschreven. Ik vind het erg belangrijk om niet te handelen vanuit persoonlijke meningen en vooroordelen, hoe lastig dat soms ook is. Meningen en vooroordelen: ze sluipen er vaak ongemerkt in. Het feit dat ik geen interesse heb in het boek van Elmer, op basis van de titel, is bijvoorbeeld al een vooroordeel op zich en mijn visie over Giel is niet meer dan een persoonlijke mening.

Je hoeft niet altijd overal iets van te vinden

Meningen zijn ook niet altijd slecht. Ik heb met grote regelmaat een een bepaald soort “mening” over verschillende zaken. Iets is lekker of vies, mooi of lelijk, iemand doet aardig of bot, of iets daartussenin enzovoorts. Dat zijn meestal eerste ingevingen, waar ik dan bewust of onbewust mijn handelen op aanpas. Als ik iets lekker vind, kook of koop ik het vaker. Als iemand niet zo aardig doet, dan pas ik mijn verwachtingen aan en probeer ik te bedenken waarom die persoon zo doet. Deze “meningen” zijn best handige instrumenten om je een weg door het leven te banen en bij nader inzien meer persoonlijke bevindingen en waarnemingen, dan echt bewust gevormde meningen.

Minder van nut zijn bijvoorbeeld meningen over wat iemand post op sociale media. Ik kan echt met verbazing lezen hoe sommige mensen ongefundeerd spuien, al dan niet gepaard met grove beledigingen. Het scheidingslijntje tussen oordelen en veroordelen lijkt daarbij soms compleet te vervagen. Natuurlijk liggen oordelen altijd maar weer op de loer. Ik oordeel bijvoorbeeld ook onbewust over die reacties van anderen. Niets nieuws. Toch probeer ik mijzelf daar niet door te laten leiden.

Iemand zei lang geleden eens tegen mij: “Je hoeft niet altijd overal iets van te vinden”, nadat ook ik mijn mening de digitale wereld in had gestuurd. Die opmerking raakte me, want die persoon had gelijk. Het was voor mij het keerpunt waarop ik leerde los te laten wat ik “ergens van vond”. En met succes. Tegenwoordig heb ik niet meer zo vaak ergens een ongefundeerde mening over en als die toch in mijn brein opduikt, kan ik hem observeren en weer laten gaan. Het maakt mijn leven een stuk luchtiger.

Loyaliteit

En dan nu écht terug naar de podcast: het boeide me pas echt toen hij begon over loyaliteit. Elmer bevestigt wat Giel zegt: “eigenlijk is loyaliteit een beetje besmet”. Vaak is een mening niet eens helemaal je eigen mening, maar vind je iets (onbewust) om bij een groep of te horen of om gewaardeerd te worden door je familie of vrienden. Dit heeft alles te maken met loyaliteit. Hoe eerlijk is dan je eigen mening? En daarmee: hoe zuiver is loyaliteit in het algemeen? Dit is precies hoe ik daar zelf ook over denk. Ik kon het alleen nooit zo mooi samengevat onder woorden brengen als Elmer dat deed.

Zelf roep ik meestal maar iets van: “ik denk liever voor mezelf na”. En “ik hou niet van principes, want die houden me van de specifieke situatie af, ik bekijk liever per keer wat goed is om te doen”. Allemaal waar, maar het drukt niet uit wat ik eigenlijk wil zeggen. Ik bedoel echter exact hetzelfde als Elmer in de podcast met ons deelt.

Er werd vroeger wel eens van mij verwacht om mijn eerlijkheid voor me te houden, uit loyaliteit naar de ander. Dat betekende dat ik een volslagen leugen moest verkondigen, dus ik weigerde. Het heeft me echt in de problemen gebracht en toch sta ik daar nog steeds achter. Iemand heeft meer aan mij als mijn handelen oprecht is, dan wanneer ik iets uit loyaliteit doe, of nog erger: uit principe; “omdat het nou eenmaal zo hoort”.

Opportunist

Ik ben om bovengenoemde redenen wel eens uitgemaakt voor opportunist, maar dat is in mijn ogen toch echt wat anders. Ik handel wel zoals de situatie zich op een bepaald moment voordoet; volledig vrij van principes, maar niet per se voor eigen gewin. En dat is volgens mij toch wat men in het gebruik van het woord meestal met opportunisme bedoelt.

Heel veel mensen doen iets voor een ander, niet omdat ze diegene willen helpen, maar omdat het van ze wordt verwacht. Ik heb daar altijd al moeite mee gehad. Helaas kon ik, toen ik jonger was, heel erg moeilijk “nee” zeggen, het is ook zo’n lastig woord. Tegenwoordig lukt me dat steeds beter: “ja” als ik het echt fijn vind om de ander te helpen, “nee”, als ik niet wil of niet kan zonder me in duizend bochten te wringen. Ik wil helpen uit vriendelijkheid naar een ander én mezelf toe, niet uit loyaliteit.

Goed verwoord

Het was prettig om dat wat ik wel eens aan anderen probeer uit te leggen (“waarom steeds iets met tegenzin doen, alleen omdat het nou eenmaal van je verwacht wordt?”) goed verwoord te horen door een ander.

Ook de rest van de podcast (over o.a. familie en ouderschap, conditionering, primaire en secundaire emoties en bewustzijn) is het luisteren waard. Misschien dat ik bij nader inzien het boek van Elmer ook maar ga lezen.