Op spokenjacht bij kasteel Waardenburg

Als iemand mij vraagt of ik geloof in het bestaan van “spoken” of geesten, dan weet ik nooit zo goed wat ik moet antwoorden. Ik heb diverse ervaringen gehad waarbij ik de aanwezigheid van een overleden persoon voelde, of zelfs zag. Personen, waarvan ik vaak vooraf niet eens wist dat ze hebben bestaan. Het zijn anekdotes die tijdens onschuldige theevisites of gemoedelijke borreluurtjes nog wel eens boven tafel komen drijven. Spookverhalen zijn nu eenmaal vermakelijk om te vertellen.

Theoretisch gezien geloof ik dus in het bestaan van geestverschijningen. Verhalen van wrede klopgeesten, demonische horrorverschijningen en bloederige wraakacties vanuit het geestenrijk doen mij echter lichtelijk fronsen. Het heeft mijn interesse verder wel; gezonde nieuwsgierigheid naar het onverklaarbare, hetzij overgoten met een scheutje scepsis. Gisteren was het met een fijn nazomerzonnetje (bij schemerlicht is toch meer voor gevorderden) een prima gelegenheid om die nieuwsgierigheid te voeden en eens op “spokenjacht” te gaan. Daarvoor schijnt kasteel Waardenburg dé aangewezen plek te zijn.

De geschiedenis van kasteel Waardenburg

In de loop der jaren ben ik steeds meer interesse gaan tonen in de geschiedenis of achtergrond van bepaalde personen, gebeurtenissen of gebouwen. Ik ben dan ook grootgebruiker van wikipedia en google. Er is veel te lezen over kasteel Waardenburg. Misschien dankzij de rijke geschiedenis, of door het feit dat die prachtige locatie ooit het toneel vormde voor één van de vele varianten van de legende van Faust.

De vele eigenaren van Waardenburg

Op 5 augustus 1265 kreeg ridder de Cocq toestemming van zijn leenheer graaf Otto van Gelre om zich te vestigen in het dorp Hiern (nu: Waardenburg). Het was toen niet meer dan een toren, die later door zijn zoons werd uitgebreid. Er volgden daarna verschillende eigenaren door middel van erfenis en huwelijken. In 1574 werd het slot echter grotendeels verwoest door Lodewijk, graaf van Nassau. Het was destijds in handen van Catharina van Gelre, die trouw was aan de Spanjaarden. Het onherstelbaar beschadigde kasteel werd uiteindelijk verkocht aan Johan Vijgh. In de eeuwen erna is het aan diverse families doorverkocht en uiteindelijk belandde het in 1975 in erfpacht bij Het Geldersch Landschap/Vrienden der Geldersche Kasteelen.

De legende van Faust

De rijke geschiedenis van Waardenburg kent minstens één hoogtepunt dat zou kunnen verklaren waarom het in de top 5 van Nederlandse “spookhuizen” staat: de legende van Faust.

Dokter Faust

Dokter Faust was een Duitse chirurgijn die zijn leven had gewijd aan het vinden van de Steen der Wijzen. Uren zat hij in zijn torenkamertje, druk met boekenstudies en allerhande chemische proeven. Na vele jaren van frustrerende pogingen en mislukte experimenten riep hij in zijn wanhoop de hulp van Beëlzebub, de duivel en ander hels gespuis. Uiteindelijk werd hij benaderd door een keurige heer, die hem voorstelde om zeven jaar lang alles te doen wat Faust maar wenste. Als tegenprestatie moest Faust hem na die zeven jaar dienen in de hel.

Pact met de duivel

Verblind door hebzucht (of de verraderlijke charmes van de nette heer) tekende Faust het pact met de duivel met bloed en genoot van het leven in de ruime zin van het woord. Hij vroeg de vreemdste en meest onmogelijke dingen aan zijn dienaar, die hij om verdachtmakingen te voorkomen Joost* had genoemd. Joost volgde en gehoorzaamde hem trouw en deed alles wat hem werd gevraagd. Hij bouwde bruggen, die hij op het bevel van Faust na diens terugkeer in het kasteel direct weer afbrak. Hij zorgde voor bloemenweelde en verse doperwten midden in de winter. Niets was te gek. De klussen en wensen werden echter steeds extremer en vernederender. Toen Joost er na vier jaar schoon genoeg van had, bood hij hem aan het duivelse contract zonder nadelige gevolgen te ontbinden. De chirurgijn  gaf hieraan echter geen gehoor.

Joost neemt Faust mee

Nadat de zeven jaren waren verstreken, klonken er op een avond ijzingwekkende kreten vanuit de torenkamer. De volgende dag was er geen enkel spoor meer van Joost en zijn meester Faust te bekennen, slechts onuitwisbare bloedvlekken en een pluk haar aan het raam getuigden van een wrede gebeurtenis. Naar verluidt is Faust door het raam naar buiten getrokken, rechtstreeks de hel in.

Mijn eigen ervaring

Persoonlijk hecht ik weinig waarde aan legendes. Als er al entiteiten zouden rondhangen in en rond het kasteel, dan vind ik het aannemelijker dat het iets te maken heeft met één van de vele officiële eigenaren en eigenaressen van weleer, dan met een fictief markant persoon uit een volksverhaal. Een sage die ook nog eens vele varianten en een verscheidenheid aan locaties kent.

De ervaringen die ik las over anderen die in of om het slot zijn geweest hadden één grote overeenkomst: velen gaven aan het gevoel te hebben er niet te mogen komen, of niet welkom te zijn. Ook de sensatie gevolgd of bekeken te worden, heb ik uit diverse bronnen vernomen. Dat wilde ik graag zelf ondervinden. Gewapend met mijn camera met superzoomlens (ik ging er vanuit niet dichtbij te mogen komen) en mijn smartphone, gingen we op pad.

De spokenjacht

Het kasteel ligt nogal verscholen nu alles nog in het blad zit. Maar de toren was al van verre zichtbaar. Op goed geluk parkeerden we bij de molen, die ooit bij het kasteel hoorde (en waar het óók schijnt te spoken – niets van gemerkt).

We volgden een bordje dat ons vertelde dat we er vrij mochten wandelen, mits we op de paden zouden blijven. Na een meter of twintig waren we echter het spoor al bijster (grapje van Faust?) en gingen we op goed geluk door een openstaand hek richting een parkeerplaats, vlak voor de oprit van het kasteel. Het zag er allemaal vrij openbaar uit, dus we liepen door; zo ineens stonden we op het voorplein van het kasteel.

Niet welkom

Daar had je het al: zelfs mijn jongste van acht jaar oud (hij kent de spookverhalen niet) zei het gevoel te hebben er niet te mogen komen. Dat gevoel niet welkom te zijn hadden we allemaal, maar vrij logisch ook als je op het terrein van zo’n prachtig kasteel loopt. We liepen een half rondje om het gebouw, waarbij ik de muur van de toren even aanraakte om te kijken of ik iets “opving” van de macabere geschiedenis. Niets. Het lekkere nazomerweer en de opgewekte stemming droegen niet echt bij aan de gehoopte horrorsfeer. Het enige bijzondere was een licht verweerde auto, maar verder oogde het sereen en verzorgd. Snel maakte ik nog een paar foto’s om vervolgens het terrein maar te verlaten. Geen spookachtige ervaringen dus, wel het unanieme gevoel niet gewenst te zijn.

Dat gevoel bleek overigens al vrij snel volledig terecht. Op de weg terug zagen we ineens wat we op de heenweg gemist hadden: het bordje met “privé, niet betreden”. Oeps, geen kwade opzet. We waren het er wel over eens: het korte bezoek was  een beetje een deceptie, als je vooraf de ervaringen van anderen leest.

Of toch…

We hebben geen geesten gezien of gehoord dus. Geen vallende objecten, geen geklop op de ramen. Ook op de zogeheten meest heftige plek voelde ik niks bijzonders. Niemand had de sensatie gevolgd te worden, hooguit geobserveerd. Toch bekeek ik ter plekke even snel de gemaakte foto’s, in de hoop iets bijzonders te ontdekken. Helaas waren het geen interessante foto’s, met een superzoomlens zo dicht op het onderwerp staan is niet bepaald handig. Maar… wat was dat?

Orb

Zag ik daar dan toch een orb achter het raam? Eenmaal thuis, ingezoomd op een groter scherm, kan ik nog steeds geen verklaring vinden voor de perfecte cirkel die daar achter het raam lijkt te zweven. Dit is toch niet zomaar een stofje op de lens, of een reflectie in de ramen? Misschien dan toch een beetje griezelig…

*) Joost is een bijnaam voor de duivel, daar komt ook de uitdrukking “Joost mag het weten” vandaan.