Geen poep

Dat ik mezelf in de wondere wereld der duurzaamheid heb gestort, zal de meeste mensen die mij kennen wel duidelijk zijn. Het gaat met kleine stapjes. Een zoektocht vol tegenstrijdigheden. Eén waarbij het regelmatig voorkomt dat ik denk het ‘goed’ te doen en er weer nieuwe cijfers en weetjes opduiken die het tegendeel bewijzen. Maar toch, als ik kijk naar vijf jaar geleden, is er al veel verbeterd in mijn huishouden.

Inmiddels is het tijd voor de volgende stap: ik ga voor No Poo. Dat betekent niet dat ik stop met poepen; ik wil stoppen met reguliere shampoo.* Persoonlijk word ik een beetje onpasselijk van de termen die ik zoal ben tegengekomen tijdens mijn ontdekkingsreis, toch hanteer ik ze bewust in dit blog. Mochten je zo geïnspireerd raken en het avontuur zelf willen beleven, dan ken je de zoektermen vast.

No poo: wassen zonder shampoo

No Poo betekent niet dat je je haren niet meer wast, je gebruikt alleen geen shampoo meer. Ik volg het principe van No Poo al lange tijd zijdelings. De laatste tijd vooral omdat ik er via mijn vrijwilligerswerk bij Samen Duurzaam Nieuwegein regelmatig over lees bij duurzame bloggers, zoals bij ‘Zaailingen.com‘. Het ging me aanvankelijk nog niet eens om die succesverhalen over schone, glanzende lokken en gezonder haar en huid; ik wilde vooral van de plastic shampooflessen af. Ik ben immers al een flinke tijd bezig met het reduceren van plastic afval binnen mijn huishouden.

De no-poo-methode was mij dus al langer bekend, ik liet me echter steeds weer afschrikken door de ‘beloofde’ eerste overgangsperiode van vet haar. Dat die vette slierten na 2 weken tot 6 maanden vanzelf tot het verleden gaan behoren, heb ik nooit een geruststellende gedachte gevonden. Ik was niet voor niets iedere dag mijn haar; vet haar is gruwelijk! Zelfs als het ‘maar’ voor twee weken is.

Het hoeft niet meteen drastisch

Gaandeweg kwam ik erachter dat er een gulden middenweg bestaat. In mijn geval: wassen met relatief milieuvriendelijke en milde shampoo bars van (bijvoorbeeld) Lush (deze bevatten helaas wel SLS, zie verderop in dit blog). Shampoo bars zijn verpakkingsvrij, al bewaar ik ze in een blikje – dat hoeft niet natuurlijk!

Ik heb deze shampooblokken jaren geleden ook geprobeerd, maar het stroeve haar dat ontstond, deed me er weer mee stoppen. Ik besloot ze desondanks afgelopen december een tweede kans te geven.

Poging twee: even doorzetten

Ook dit keer was het best even wennen. In het begin was mijn haar wederom stroef en een stuk doffer. Bijna zonk de moed mij weer in de schoenen. Al snel ontdekte ik dat veelvuldig borstelen je haar niet alleen klitvrij maakt, maar ook glanzender.

Na een paar weken doorzetten, in later stadium in combinatie met een conditioner bar, beviel het echter toch wel goed. Dat probleem is dus definitief van de wereld. Het voelt heel fijn om mijn haar alleen nog te wassen met een bar. Geen plastic shampooflessen meer voor mij!

Low Poo wordt de volgende stap

Eigenlijk is het initiële doel bereikt. Toch is het nog steeds een schijnbaar onnodige, dagelijkse haarwasbeurt. Ik weet niet precies waar het begon; heel geleidelijk groeide de wens om het shampoogebruik echt af te bouwen. Op dit moment lukt om de dag me nog niet eens. Twee keer in de week wassen lijkt me al een stuk prettiger, maar het liefst wil ik helemaal shampoovrij. Hele volksstammen gaan door het leven zonder shampoo te gebruiken, dan kan ik dat toch ook?

De lat gaat hoger: op zoek naar SLS/SLE-vrije shampoo bars; oftewel: Low Poo. Lush bars zijn misschien siliconenvrij en een goede weg naar duurzaamheid, maar bevatten zoals gezegd SLS (Sodium Laureth Sulfate). SLS zorgt onder andere voor het schuimende effect dat wij zo prettig vinden. Sulfaten in verzorgings- en reinigingsproducten worden gewonnen uit palmolie. Naast het feit dat ze vrij agressief zijn voor haar en huid, is het ook alles behalve duurzaam.

Oh-oh OH Poo!

In mijn zoektocht naar low-poo-producten stapte ik onlangs per ongeluk over op OH Poo (ik weet het, de benaming wordt steeds erger). De term is afgeleid van NaOH (de natronloog die gebruikt wordt om oliën om te zetten in zeep). Ik had al eens Werfzeep (Utrechtse, ambachtelijke zeep) zien liggen en dacht dat het vergelijkbaar was met de shampoo bars: zelfde prutje, ander vormpje.

Sterker nog, de vrouw van de winkel troonde me naar de Werfzepen, toen ik vroeg om een shampoo bar. Ook op internet worden de termen shampoo bar en haarzeep door elkaar gebruikt.

Jammer maar helaas

Helaas: haarzeep heeft een andere samenstelling dan een shampoo bar. Het was-effect is ook totaal anders. Het schuimt weinig (door de afwezigheid van SLS), dat is wennen, maar niet erg. Het haar voelt op zich wel prettiger aan dan met wassen met een shampoo bar. Tot het opdroogt.

De eerste keer kon ik geen nadeel ontdekken, op de wat heftige kruidengeur na, mijn haar was vooral mooi vol en luchtig. Het leek wel twee keer zo dik en een hoopvolle manier om over te stappen naar minder vaak wassen.

De haarzeepbel spatte uiteen

Na de tweede wasbeurt (toch wel de volgende dag al) voelde mijn haar een beetje viezig: alsof ik het niet goed had uitgespoeld. De derde dag spoelde ik extra lang na, maar mijn haar werd nog viezer. De vierde dag was het gewoon vet en verre van fris en volumineus. Ook ontstond jeuk op mijn hoofdhuid – ik wil niet weten waarom. Mijn haarzeepbel was uiteengespat: een goede start, van wel heel korte duur.

Omdat ik normaliter pas opgeef nadat ik alles heb geprobeerd, ging ik experimenteren met DIY droogshampoo (maïzena met – voor mijn donkere haar-  cacao) om het vettige gevoel weg te werken. Veel geklieder en gedoe dat eindigde in een kop vol chocola (niet te verwarren met een kop chocola) en een vieze haarborstel. Mijn haar voelde wel iets prettiger, beduidend minder vet en was wederom bijzonder volumineus. Toch beschouw ik dit geknoei niet als ‘dagelijks voor herhaling vatbaar’.

Geen goed uitgangspunt om af te bouwen

Dat viezige gevoel in mijn haar deed me bijna weer terug verlangen naar een ‘ordinaire fles’ shampoo en is zeker geen fijn uitgangspunt om het gebruik van shampoo af te bouwen. Ik las op internet dat ik last had van build up in het haar. Build up klinkt minder ranzig dan OH Poo, maar laat je niet misleiden. Het is puur vet, vuil- en viezigheid. Ik las tevens dat bij haarzeep naspoelen met water en (appel)azijn standaard nodig is om die vuilophoping te voorkomen. Dat had de winkeldame me best even vooraf kunnen vertellen. Daarbij, je verwacht toch niet dat je haar vies wordt van zeep?

Vol goede moed gooide ik een plens verdunde appelazijn door mijn lange lokken. Pluspunt: mijn haar voelde direct zacht en schoon. Het frisse appelgeurtje transformeerde echter al vrij snel tot een zure en penetrante zweem, waardoor het rook alsof mijn maaginhoud zich op miraculeuze wijze een weg naar mijn haardos had gebaand. Het zure luchtje verdween pas weer toen mijn haar droogde, al bleef het toch ietwat weeïg ruiken. Niet zo fijn als je juist zo van fris ruikend haar houdt.

Eerst maar weer op weg naar Low Poo

Haarzeep is dan misschien natuurlijk en ambachtelijk gemaakt, maar dat geklieder met stinkende appelazijn is niet zo prettig in mijn dagelijks ochtendritueel op nuchtere maag. Geen succesverhaal dus.

Een week lang klungelde ik noodgedwongen heel OH Poo voort met haarzeep en azijn. Een week waarin mijn haar en huid verslechterde, evenals mijn humeur. Inmiddels heb ik weer shampoo bars in huis en ben ik weer terug bij af (de SLS-vrije shampoo bars test ik later uit, na het haarzeepfiasco wil ik me eerst beter inlezen en mijn vragen beantwoord krijgen, alvorens ik echt Low Poo ga). Het ‘restant’ (bijna het hele blok) Werfzeep gebruik ik wel om schoon te maken of mijn handen te wassen.

Voordelen en nadelen van de Lush shampoobar

Een flink avontuur en dan te bedenken dat ik alleen nog maar ‘van de fles af ben’. Ik weet dat ik niet meer terug wil naar chemische fabrieksshampoo. En met gemengde gevoelens heb ik de shampoo bars van Lush weer in gebruik. Waarom die verdeeldheid heerst, zie je wel als ik de voor- en nadelen uiteen zet.

De voordelen:

1. Geen verpakking meer, dus zero waste
2. Dierproefvrij
3. Met de hand gemaakt
4. Zuinig in gebruik (ik doe drie maanden met een bar, met een dagelijkse wasbeurt)
5. Een heerlijke geur
6. Minder haaruitval (ik heb na een half jaar shampoo bars weer heel veel nieuw haar)
7. Grotendeels verse en natuurlijke ingrediënten, vrij van conserveermiddelen
8. Voller, volumineus haar, dat bijna altijd goed zit; ook zonder stylingsproducten

De nadelen:

1. De shampoo bar van Lush bevat SLS uit palmolie, dit is schadelijk voor het milieu en agressief. Het wordt ook gebruikt om garagevloeren te reinigen, niet per se een fijn goedje dus
2. De winkel zit niet overal, dus als je niet in de buurt woont, moet je of een stuk reizen, of het via internet bestellen (ook niet duurzaam)
3. Je haar wordt stroef, conditioner is vooral bij lang haar echt nodig
4. Een fles is iets handiger onder de douche (maar dit went snel)
5. Als de bar bijna op is wordt het een geklieder (de truc: op tijd nieuwe kopen en de oude restjes erop vast plakken)
6. Mijn haar glanst minder, tenzij ik veel borstel met een natuurlijke borstel

Nog een lange weg te gaan

Al met al nog best veel nadelen. Dan lijkt een flesje fabrieksshampoo misschien een stuk fijner, zeker als je haar daar wél van gaat glanzen (dankzij toegevoegde, milieubelastende siliconen). Die gezonde uitstraling die je haar met chemische shampoo heeft, is echter niet wat het lijkt: het bevat nog veel meer schadelijke stoffen. Er zijn genoeg websites die daar meer over vertellen.

Zoals gezegd: de SLS/SLE-vrije shampoo bars ga ik zeker nog testen. Omdat ik best wel van die droge en gespleten haarpunten af wil, wat alleen te bereiken schijnt te zijn door het natuurlijk evenwicht op het hoofd te herstellen (nooit meer met shampoo wassen dus), blijft No Poo mijn hoger doel. Dat is echter nog een lange test- en probeerweg te gaan.

Wordt vervolgd

Kortom: ik geef nog niet op en experimenteer nog even verder. Dat ik bijna weer terug ben bij af, weerhoudt me niet om verder te zoeken naar een wasmethode die bij me past. Ik hou me voorlopig nog even vast aan de vele succesverhalen van anderen. Wordt vervolgd!

*) Dat ik het blog toch ‘Geen poep’ heb genoemd, is puur om je aandacht te trekken en blijkbaar met succes, want je bent aan het lezen.