De buitenlandse vrouw

Voor mijn werk als tekstschrijver/communicatiemedewerker interviewde ik een wat oudere man. Hij vertelde onder meer over de diversiteit aan mensen waar hij op de werkvloer mee te maken krijgt. Jong, oud, van verschillende afkomst en geaardheid. Hij maakte geen onderscheid, zo vertelde hij: “iedereen is voor mij gelijk”.

Het schoot even door mijn hoofd dat het feit dat hij dat geheel onschuldig benoemde, tegenwoordig al snel wordt gezien als discriminatie. Ik had het nog niet gedacht of hij werd op de vingers getikt door een iets jongere vrouw, die toevallig aanwezig was. Het gesprek ging inmiddels over een buitenlandse dame en dat had ze opgevangen.

Buitenlandse vrouw

“Buitenlandse vrouw, dat mag je tegenwoordig niet meer zeggen, dat is racistisch,” zei ze streng. De man tegenover me, zich duidelijk van geen kwaad bewust, deed er nog een schepje bovenop: “nou, ze heeft een donkerdere huid dan ik, ik kan haar moeilijk verstaan en ze draagt een hoofddoek, dan lijkt het me dat ze in het buitenland is geboren.”

De vrouw die hem zojuist had gecorrigeerd, wist even niet meer wat ze moest antwoorden en hield het bij een: “tsja, en toch mag je het niet meer zo noemen, dat is discriminatie”.

Discriminatie of generatiekloof?

Ik zag oprechte verwarring bij de man. De aard van het interview was niet dusdanig dat ik die discussie wilde overnemen; de ‘buitenlandse dame’ verdween uit het gesprek. Op de terugweg zette het me wel aan het denken. Zou dit een typisch geval zijn van een generatiekloof of was het echt een serieus geval van racisme? De man was duidelijk opgegroeid in een tijd dat het bijzonder was als je iemand in je omgeving had die in een ander land was geboren. Of gold dat bijzondere dan vooral voor de combinatie: ander land, andere huidskleur en andere cultuur? Zou hij een Belgische vrouw ook bestempelen met de term ‘buitenlandse dame’? En vooral: hoe zou ik haar zelf beschrijven?

Hoewel ik al sinds ik erover na kan denken een hekel heb aan racisme en discriminatie in welke vorm ook, heb ik wel eens het idee dat een aantal medemensen qua praktiseren van antidiscriminatie soms een beetje doordraaft. Of is die groep benoemen eveneens discriminatie? Welbeschouwd was mijn gesprekspartner als ‘oudere man’ omschrijven misschien ook al op het randje.

We zijn allemaal gelijk

Ik was ervan overtuigd dat de geïnterviewde in kwestie totaal geen racistische bedoelingen had, hij wilde haar slechts beschrijven. Dat hij daardoor onbewust discrimineerde, kwam duidelijk geen seconde in hem op. Toen vroeg ik me af in hoeverre wij ons daar niet allemaal schuldig aan maken?

Benoemen we niet allemaal iemand op opvallende kenmerken? Waarschijnlijk had ik zonder enige bijbedoeling exact hetzelfde gezegd, zoals ik ook Italiaanse vrouw, Chinees meisje of Indiase dame zou zeggen, als ik een duidelijke afkomst zou weten. En erger: die sproetenkop, die lange, die blonde. Misschien moeten we maar massaal stoppen met elkaar te omschrijven, om stigmatisering, racisme en discriminatie te voorkomen. Daarnaast heeft omschrijven geen enkele meerwaarde meer, want we zijn toch allemaal gelijk!