Non-dualiteit voor dummies

In vorig(e) blog(s) benadrukte ik het ‘feit’ dat non-dualiteit eigenlijk helemaal niet uit begrippen is opgebouwd of met woorden is te beschrijven. Het wordt wel een non-dualiteits-leer genoemd, maar uiteindelijk is het meer een inzicht of een persoonlijke beleving dan een studie.

Het is zoals je een kleur of smaak ook niet kunt omschrijven met woorden; je kunt een beschrijving bij benadering geven, maar uiteindelijk moet je het zelf zien/proeven, zonder de garantie dat de beleving voor iedereen exact hetzelfde is. Als het niet in woorden te beschrijven is, bestaat er dan wel zoiets als een spoedcursus non-dualiteit of workshop non-dualiteit voor dummies?

Paradigma-verschuiving

Toen ik kennismaakte met non-dualiteit, maakte ik een volledige paradigma-verschuiving door. Oftewel: alles wat ik zeker dacht te weten, stond ineens lijnrecht tegenover dat wat non-dualiteit laat zien. Met name mijn beleving van het zelf maken van keuzes vond ik moeilijk te verenigen met het idee dat er helemaal geen vrije wil is. Ook het idee dat wij (samen met alles in dit universum) uiteindelijk één Bewustzijn zijn, zorgde voor kortsluiting. Maar toen het spreekwoordelijke kwartje eenmaal viel, was alles wat ik erover heb gelezen ineens niet meer zo belangrijk en zeker niet ingewikkeld. Het is zelfs ontzettend eenvoudig.

Inmiddels ben ik bijna weer vergeten hoe lastig ik het vond om te begrijpen (al is er nog genoeg wat ik moeilijk te bevatten vind). En uiteindelijk is er gevoelsmatig weinig veranderd. Ik merk die getransformeerde zienswijze vooral op als ik met anderen praat en zie hoe zij worstelen met het maken van keuzes, met name in emotionele situaties van stress en grote zorgen. Dat zijn de momenten waarop ik besef dat er bij mij iets is komen te vervallen.

Het liefst zou ik dat op een bepaalde manier willen overdragen. Soms doe ik een poging: het is alsof ik een vreemde taal spreek als ik goedbedoeld mijn visie deel. Dan herinner ik me weer hoe lastig ik het aanvankelijk vond om dat, waarvan ik diep van binnen voelde dat het wel eens waar kon zijn, te begrijpen. Het is niet over te brengen tijdens het drinken van een kopje thee.

Spoedcursus non-dualiteit

Tegelijk merk ik dat de meesten ook helemaal niet zitten te wachten op die rare ideeën waar ik mee aan kom zetten. En dat is logisch ook. Problemen, zorgen, mentale pijn, intens verdriet, de beleving van fysieke pijn; het is vaak zo op de voorgrond in iemands leven. Dat neem je niet zomaar weg met wat onbenullige woorden als: ‘we zijn allemaal energie in beweging’ en ‘niemand heeft ergens schuld aan’. Het zou in veel gevallen zelfs kwetsend zijn, zeker omdat de context ontbreekt.

Die context is niet samen te vatten, daarvoor is het te veel informatie. Daarbij is mijn kennis ook maar een samenraapsel van verschillende bronnen, vooral vermengd met mijn eigen interpretatie. Ik heb ook zo hier en daar zijsprongen gemaakt richting de kundigheid van anderen die misschien niets hebben met non-dualiteit, maar wel heldere inzichten delen. Ik denk hierbij aan dr. Pim van Lommel die veel onderzoek heeft gedaan naar bewustzijn tijdens een nabij-dood-ervaring en zijn wetenschappelijke tegenhanger dr. Dick Swaab over de werking van het brein. Dit is niet even snel te reproduceren tot een spoedcursus non-dualiteit.

Dan nog het feit dat spoedcursussen non-dualiteit sowieso niet bestaan. Het is een persoonlijk traject. Zoals ik al eerder heb geschreven, las ik er zo’n tien tot twaalf jaar geleden voor het eerst over. Wat daarna volgde was een geleidelijk proces waarbij ik steeds meer puzzelstukjes kon leggen. Het enige wat ik kan doen is erover schrijven.

Non-dualiteit in vijf stappen

Als er niet zoiets bestaat als een spoedcursus, is er dan wel een overzichtelijk stappenplan ‘non-dualiteit begrijpen’? Wij mensen zijn immers dol op overzichtelijkheid. Helaas bestaat ook dat niet. De één woont een enkele satsang bij en begrijpt direct wat er wordt gezegd, de ander leest jarenlang stapels boeken en zit nog met vragen. Als ik het dan toch in stappen zou moeten uitdenken, dan ziet dat er ongeveer als volgt uit:

1. Accepteer dat je geen keuze hebt, iets gebeurt of gebeurt niet dankzij de chemie in je brein, die weer afhankelijk is van hoe puur Bewustzijn zich als energie in beweging en materie manifesteert. Ook natuurkundigen als Max Planck en Albert Einstein hebben ingezien dat Bewustzijn primair is en dat energie en materie secundair en potentieel zijn.
2. Als je niet kunt accepteren dat je geen keuze/vrije wil hebt of Bewustzijn te vaag en ongrijpbaar vindt, zie stap 1, want ook in wel of niet accepteren of begrijpen, heb je geen keuze.
3. Als je ervan overtuigd bent dat je zojuist toch echt een keuze van wel of niet accepteren hebt gemaakt, zie opnieuw stap 1, dat was slechts een gevolg van de stoffen en verbindingen in je brein die een keuze lieten ontstaan.
4. Als je van plan bent meer te gaan lezen over non-dualiteit, zodat je stap 1 beter begrijpt, zie stap 1, want de beleving van plannen maken is één ding, in de daadwerkelijke uitvoering ervan heb je geen keuze.
5. Als je halverwege afhaakt, zie stap 1.

Non-dualiteit voor dummies

Een spoedcursus of serieus stappenplan is er dus niet. Het is niet alleen heel veel informatie, de paradoxen die je op veel vlakken blijft ervaren, maken het lastig om opgedane kennis te projecteren op het dagelijks leven. Toch denk ik dat met deze blogs wel een soort ‘non-dualiteit voor dummies’ ontstaat. Juist omdat ik geen expert ben. Nu ik de ‘basiskennis’ in voorgaande blogs heb gedeeld, is het in ieder geval wat makkelijker om mijn persoonlijke proces te beschrijven. Indien van toepassing zal ik het zo hier en daar voorzien van lees-, luister- en kijktips (het kan ook gebeuren dat ik deze pas in een later stadium toevoeg, als ik ergens op stuit wat onderschrijft wat er in een specifiek blog wordt aangehaald).

Toegegeven, tien jaar geleden had ik dat wat ik tot nu toe heb opgeschreven echt volslagen idioot gevonden. Ik ben intussen niet door iemand gehersenspoeld, er zijn enkel conclusies ontstaan. Ik zie het ook niet als de ultieme waarheid. Het is een gevoel van een mogelijke, universele waarheid.

Maar wat zegt dat nou eigenlijk? In vroeger tijden voelde het ook als een waar feit dat een vulkaan uitbarstte omdat Moeder Aarde boos was. Inmiddels weten we wel beter. Via deze non-dualiteits-blogs wil ik dan ook niemand ergens van proberen te overtuigen. Ik schrijf dit vooral omdat ik daar plezier aan beleef, met op de achtergrond de gedachte dat ik een echt goed te volgen uitleg (oftewel: non-dualiteit voor dummies) miste op het internet. Tegelijk besef ik dat er juist zoveel over te lezen is, dat mijn blogs door zoekmachines pas na een paar pagina’s worden getoond. In dat geval blijft in ieder geval nog de hoofdreden over: het is leuk om over te schrijven.

Wat levert het op?

Misschien vraag je je inmiddels af wat het nog de moeite maakt als het allemaal niet in een overzichtelijke spoedcursus te gieten is. Moet het echt tien jaar duren? Wat levert dat op? In deze tijd van trainingen, workshops, webinars en podcasts zijn we immers gewend om gemakkelijk en snel veel informatie op te doen.

Ik schrijf erover in het volgende blog. In de blogs erna zal ik ook toelichten waarom het bij mij tien jaar duurde (en ik ben er nog lang niet – al heb ik geen doel om ergens te komen) en waarom dat niets zegt over het algemene verloop.

Leestip:

Het boekje dat het meest in de buurt komt bij een spoedcursus non-dualiteit is ‘Non-dualiteit voor luie mensen’, van Paul Smit. Gratis als PDF te lezen via deze website.